Demokrat Parti İzmir Milletvekili Salih Uzun yaptığı açıklamada
Öncelikle şu iki teknik bilgiyi vermeliyim:
Birincisi ülkemizde akaryakıt fiyatları 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununun 10. Maddesine göre en yakın erişilebilir dünya serbest piyasasına göre oluşmaktadır. Yani rafineri çıkış fiyatı Platts European Scan’da yayınlanan Akdeniz havzası İtalya Lavera/Genova benzin ve motorin ürün fiyatları ile TCMB tarafından açıklanan dolar satış kuru baz alınarak tespit edilmektedir.
İkincisi ise şudur: Türkiye’de petrol ve petrol ürünlerini ithal etme izni rafineri lisans sahibi şirketler ile dağıtıcı lisan sahibi şirketler aittir. Rafineriler hem ham petrol hem de benzin, motorin, uçak yakıtı gibi petrol ürünlerini ithal ve ihraç edebilir iken dağıtıcı lisansı sahipleri sadece ürün ithal ve ihraç etmektedir.
Şimdi gelelim bugünün konusuna…
Şubat 2022’den itibaren bölgemizde yaşanan Ukrayna-Rusya krizi dünyadaki petrol fiyatlarına olumsuz etkilemiştir. Evet bu doğrudur. Ancak bu kriz ülkemiz için aynı zamanda fırsatları da beraberinde getirmiştir.
Türkiye, Rus petrolünü en çok satın alan ilk 6 ülkeden birisidir. Şu anda da Rus petrolü dünya fiyatlarından varil başına 15 ila 20 $ iskontolu satılmaktadır. Bazen bu iskonto varil başına 35 Amerikan Dolarına kadar çıkabiliyor. Aynı durum Rusya çıkışlı petrol ürünleri içinde geçerlidir. Rusya rafinerilerinden çıkan motorin ve diğer ürünler dünya fiyatlarından çok daha ucuzdur.
“ALIRKEN RUSYA, SATARKEN İTALYA FİYATI”
Ancak Türkiye’de pompa satış fiyatları, Rusya’dan ithal edilen iskontolu petrol fiyatlarına göre değil, Akdeniz havzasındaki serbest dünya piyasası afişe fiyatlarına göre belirleniyor. Bu nedenle Rus petrolündeki fiyat avantajı, bu petrolü işleyip piyasaya satan rafineriler ile doğrudan petrol ürünlerini ithal eden dağıtıcı lisans sahibi şirketlerin kasalarında kalıyor. Yani bu firmalar Rusya fiyatından alıp İtalya fiyatından halka satıyorlar. Aslında bunda onların suçu yok. Bunu mevzuat böyle emrettiği için yapıyorlar. Yani kanun vatandaşı değil, bir avuç rafineri ve dağıtım şirketi sahibini koruyor.
“RUS PETROLÜNÜNDEKİ İSKONTO VATANDAŞA YANSITILSIN. MADEM İNDİRİMLİ ALIYORLAR, BU İNDİRİMDEN HALK YARARLANSIN”
Demokrat Parti olarak serbest piyasa kurallarının öneminin farkındayız. Bundan vazgeçecek değiliz. Ancak ülkemizin içinde bulunduğu bu zor ekonomik kriz ortamında her kesiminin eşit oranda ve adil fedakârlık yapması gerektiğine inanıyoruz. Fedakârlık sadece dar gelirli vatandaşlardan beklenemez. Rafineri ve dağıtım lisansı sahibi dev şirketlerimiz de kârlarından fedakârlık yapmalıdır. Üstelik elde ettikleri yüksek kârlar, olağan dönemlere ait değildir. Normalde elde edemeyecekleri kârın bir kısmını bırakmalarını sağlayacağız. Madem Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Rus petrolünü iskontolu alıyorlar, bu iskontoyu vatandaşa yansıtsınlar. Kendileri normal kârlarını alsınlar.
“BÜTÜN PARTİLERİ KANUN TEKLİFİMİZE DESTEK VERMEYE ÇAĞIRIYORUZ”
Ekonomik olarak olağanüstü günler geçirdiğimiz bu dönemde 5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun 10. Maddesi değiştirilmesi gerekmektedir. Yetkiyi Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’na verelim. EPDK bu olağanüstü dönemlerde, ikişer aylık periyotlarla, rafineri ve dağıtıcı lisans sahiplerine makul kar marjları bırakarak piyasayı düzenlesin.
Bu amaçla Demokrat Partili üç milletvekili olarak bir kanun teklifi vermiş bulunuyoruz. Geçtiğimiz yasama yılında Demokrat Parti Genel Başkanımız Gültekin Uysal imzası ile de bu teklifi meclise getirmiştik. Ancak o dönem destek bulamamıştı. Şimdi ısrar ediyoruz.
Enflasyonun üç haneli rakamlara ulaştığı ve halkımızın hayat pahalılığından çok büyük oranda fakirleştiği bu dönemde vermiş olduğumuz kanun teklifini siyasi mülahaza yapmadan ivedilikle TBMM’den geçmesi için tüm siyasi partileri destek vermeye çağırıyoruz.
